LE PASSÉ COMPOSÉ

                                                     LE PASSÉ COMPOSÉ


          Passé composé Türkçe'de bildiğimiz -di'li geçmiş zamandır. Yani olay geçmiş zamanda olmuş ve bitmiştir. Fransızca'da geçmiş zaman yapabilmek için daha önce beliirttiğim gibi être ve avoir  çekimlerini çok iyi bilmelisiniz aynı zamanda geçmiş yapacağımız fiillerin participe passé'lerini (ingilizcedeki fiilin ikinci hali gibi düşünebilirsiniz) iyi bilmeniz gerekir.


    Fiil çekimlerini görmeden önce şu kuralı asla unutmamalıyız: Fransızca'da  passé composéde 14 fiil être ile geri kalan fiiler avoir ile çekilir.

     Şimdi gelelim fiil çekimlerine. 1. grup fiillerde (-er) geçmiş zaman sondaki r harfinin atılıp e harfinin accent aigu'ye dönüştürülmesiyle yapılır. Fiil çekilirken önce avoir fiilini çekip sonra participe passé ekleriz.

   Parler fiilini çekelim: J'ai parlé (Konuştum)
                                       Tu as parlé (Konuştun)
                                       Il a parlé (Konuştu)
                                       Nous avons parlé (Konuştuk)
                                       Vous avez parlé (Konuştunuz)
                                       Ils ont parlé (Konuştular)


       2. grup fiillerde de mantığımız aynı. -ir eki ile biten fiillerde sondaki r harfi atılır ve participe passé yapılır.

Choisir fiilini inceleyelim: J'ai cahoisi (Seçtim)
                                            Tu as choisi (Seçtin)
                                            Il a choisi (Seçti)
                                            Nous avons choisi (Seçtik)
                                            Vous avez choisi (Seçtiniz)
                                            Ils ont choisi (Seçtiler)

     3. grup fiiller de ise işler yine karışıyor :) Düzensiz fiiller oldukları için participe passé'leri de değişiyor. Bir kısmını buraya yazıyorum. Daha sonra fiil çekim uygulamaları ve kitaplarından veya alıştırmalar çözerek çok rahat öğrenebilirsiniz.

Participe passeés irréguliers:  avoir --- eu (ö değil ü olarak okunur*)
                                                   être ---- été
                                                   savoir ---- su
                                                  comprendre---- compris 
                                                  vouloir------ voulu
                                                  descendre----- descendu
                                                  voir----- vu
                                                  ouvrir------- ouvert
                                                 dire-------- dit
                                                 pouvoir------- pu
                                                 faire----- fait
                                                  venir----- venu
                                                devoir----- dû




 ÊTRE İLE ÇEKİLEN FİİLLER

     Bu fiiller şöyle sıralanabilir: mourir (ölmek), rester (kalmak, dinlenmek), sortir (çıkmak), venir (gelmek), arriver (varmak), naître (doğmak), descendre (inmek), entrer (girmek), tomber (düşmek), devenir (olmak), aller (gitmek), passer (geçmek), partir (çıkmak), monter (tırmanmak).
 
   Bu fillerin en önemli kuralı bu fiiller çekilirken accord yani uyum yapılmasıdır. Öznenin feminen, maskülen veya çoğul olmasına göre uyum yaparız. Örnekle inceleyelim:

Aller:         Je suis allé(e)*
                   Tu es allé(e)
                   Il est allé
                   Elle est allée
                   Nous sommes allé(s)
                   Vous êtes allé(s)
                   Ils sont allé(e)(s)

Örnekte gördüğümüz üzere eğer ilk öznede cümleyi kuran kişi kadınsa sonuna 'e' eklenir ya da nous çekiminde özne çoğul olduğu için sonuna 's' eklenir eğer feminen çoğulsa hem 'e' hem 's' eklenir.

Exemples: 

Je suis venue d'Espagne hier soir. (İspanya'dan dün akşam geldim.)
Il a fini son devoir. (ödevini bitirdi.)
Nous sommes voulu aller au cinema. (Sinemaya gitmek istedik.)